کوپلینگ صنعتی یک عنصر مکانیکی است که برای اتصال دو محور موازی و انتقال گشتاور از یک محور به محور دیگر استفاده می‌شود. این عنصر به طور عمده در ماشین آلات، خطوط تولید، تجهیزات پمپاژ و کمپرسور‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. کوپلینگ صنعتی می‌تواند به صورت مکانیکی، هیدرولیکی و یا پنوماتیکی عمل کند.
کوپلینگ صنعتی به دلیل داشتن خصوصیاتی مانند: قابلیت جدا شدن سریع، تحمل انتقال گشتاور بالا، انتقال حرکت دو محور موازی با صحت و دقت بالا و همچنین کاهش نویز و لرزش در سیستم‌های مکانیکی بسیاری، استفاده شود.
کوپلینگ صنعتی یا هم‌زنی، ابزاری است که برای اتصال دو محور یا شفت در ماشین آلات صنعتی از آن بهره‌گیری به عمل می‌آید. این ابزار به صورت یک قطعه کوچک شامل دو قسمت مجزا، یک قسمت به شفت و قسمت دیگر به محور دیگر متصل می‌شود. اصطلاح کوپلینگ به این معناست که این ابزار قابلیت انتقال حرکت و انرژی از یک شفت به شفت دیگر را دارد، به طوری که هرگونه عدم تطابق در سرعت و قدرت انتقال، جذب و انتقال لرزش و ارتعاش را هم تحمل می‌کند.
مصارف گوناگون کوپلینگ
کوپلینگ‌ها در صنایع مختلفی از جمله صنایع نفت، گاز، خودرو‌سازی، معدن، فولاد، شیمیایی، ماشین آلات ساختمانی و… استفاده می‌شوند و به عنوان ابزاری جهت انتقال حرکت و انرژی بین محور‌ها، در بهینه‌سازی عملکرد ماشین آلات صنعتی، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
کوپلینگ صنعتی به دو قطعه متصل‌کننده یا محفظه‌ای گفته می‌شود که به منظور انتقال قدرت و چرخش بین دو محور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کوپلینگ‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: کوپلینگ‌های مکانیکی و کوپلینگ‌های هیدرولیکی. کوپلینگ‌های مکانیکی شامل کوپلینگ‌های پین بر، جک شافت، دیسک و سریع هستند. این کوپلینگ‌ها بیشتر برای انتقال قدرت و چرخش در سیستم‌های مکانیکی استفاده می‌شوند.
کوپلینگ‌های هیدرولیکی از نوع کوپلینگ‌های جفت شده، برخوردی، توربینی و روغنی هستند. از این کوپلینگ‌ها جهت انتقال قدرت و چرخش در سیستم‌های هیدرولیکی بهره‌گیری به عمل می‌آید.
استفاده از کوپلینگ‌های صنعتی به دلیل قابلیت اتصال دو محور با دقت بالا و بدون ایجاد انحراف و گردش بیشتر، افزایش عمر مفید تجهیزات و کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات، بسیار مفید است.
همانطور که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، کوپلینگ صنعتی یک قطعه مکانیکی است که برای اتصال دو محور انتقال قدرت به کار می‌رود. این قطعه جهت انتقال گشتاور و سرعت از یک محور به محور دیگر استفاده می‌شود. به عنوان مثال، کوپلینگ در یک ماشین به کار می‌رود تا موتور را با جعبه دنده و سیستم انتقال قدرت ارتباط دهد.
کوپلینگ‌ها ممکن است به صورت مستقیم بین دو محور انتقال قدرت قرار گیرند یا به صورت غیرمستقیم با استفاده از یک وسیله انتقالی مانند زنجیر، تسمه، یا دنده وصل شوند. کوپلینگ‌ها در انواع مختلفی نظیر: جفت، کوپلینگ توپی، کوپلینگ جعبه‌ای و… ساخته می‌شوند و بسته به نیاز، انتخاب خواهند شد.
این قطعه به صورت یک جفت قرقره‌ای ساخته می‌شود که هر یک از آن‌ها به یک محور متصل می‌شود. کوپلینگ‌ها می‌توانند به صورت جامد، انعطاف‌پذیر یا هیبریدی باشند و از موادی مانند: فولاد، آلومینیوم و پلاستیک تولید می‌شوند.
همچنین کوپلینگ‌ها برای انتقال گشتاور از موتور‌ها و دیگر دستگاه‌های مکانیکی به تجهیزاتی مانند پمپ‌ها، فن‌ها و ژنراتور‌ها استفاده می‌شوند.
یکی از ویژگی‌های مهم کوپلینگ‌های صنعتی، دقت بالای آن‌ها در انتقال گشتاور است. همچنین، انتخاب مناسب کوپلینگ صنعتی برای هر نوع دستگاه و تجهیزاتی که باید گشتاور انتقال دهد، از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد.
به طور معمول از این قطعات به منظور انتقال حرکت و قدرت از یک محور به محور دیگر استفاده می‌شود. محور‌ها می‌توانند موازی، عمودی یا در زوایای دلخواهی به یکدیگر وصل گردند.
کوپلینگ‌های صنعتی معمولاً از جنس فلزی ساخته می‌شوند و می‌توانند با استفاده از پیچ‌ها، کلید‌ها، سوراخ‌ها و سیم‌های کابل کشی شده به دستگاه‌های دیگر متصل شوند. در صنعت، این قطعات برای اتصال موتور‌ها، گیربکس‌ها، پمپ‌ها، کمپرسور‌ها، ژنراتور‌ها و دستگاه‌های دیگر مورد بهره‌گیری قرار می‌گیرند.
کوپلینگ‌های صنعتی مهم‌ترین ویژگی‌هایی که باید در نظر گرفته شود که شامل قدرت، جابجایی، سرعت و دقت را دارا می‌باشند. همچنین، مقاومت در برابر خوردگی، رطوبت، شوک و لرزش نیز در پروسه طراحی و ساخت این قطعات لحاظ می‌گردد.
توجه داشته باشید کوپلینگ صنعتی ابزاری است که برای اتصال دو موتور یا دو ماشین به یکدیگر استفاده می‌شود. از این دستگاه‌ها در صنایع مختلف از جمله صنایع نفت، گاز، پالایشگاهی، خودرو‌سازی و صنایع مکانیکی بهره‌گیری خواهد شد.
کوپلینگ‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: کوپلینگ‌های جامد و کوپلینگ‌های مرطوب. کوپلینگ‌های جامد از جنس فولاد، آلومینیوم و یا برنج ساخته شده‌اند و برای اتصال دو محور با سرعت یکسان استفاده می‌شوند. کوپلینگ‌های مرطوب نیز برای اتصال دو محور با سرعت یکسان به کار می‌روند، اما با این تفاوت که محور‌ها می‌توانند از هم جدا شوند و در صورت لزوم، باز شوند.
استفاده از کوپلینگ صنعتی باعث می‌شود که انتقال نیروی مکانیکی بین دو محور صاف، بدون وجود انتقال ارتعاش و نویز صورت گیرد. این امر باعث بهبود کارایی و عمر مفید ماشین آلات می‌گردد.
این قطعات معمولاً شامل دو قسمت هستند که هر کدام به یکی از دو وسیله متصل شده و به وسیله‌ی یک پیچ یا مهره بهم پیوسته می‌شوند.
همچنین کوپلینگ صنعتی به دو دسته تقسیم می‌شود: روتاری و غیر روتاری. کوپلینگ روتاری برای اتصال دو محور دورانی به یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد، مثل موتور و شفت یا دو موتور. کوپلینگ غیر روتاری برای اتصال دو شفت غیردورانی به یکدیگر استفاده می‌شود، مثل شفت و یک دستگاه پمپ.
استفاده از کوپلینگ صنعتی به دلیل اینکه این قطعات قابلیت جدا شدن و اتصال دوباره را دارند، به راحتی امکان جابجایی و تعویض قطعات را فراهم می‌کند. همچنین، کوپلینگ صنعتی به دلیل توانایی انتقال حرکت دو شفت به یکدیگر، از اهمیت بالایی برخوردار است.
انواع کوپلینگ
از مهم‌ترین و پرکاربرد‌ترین کوپلینگ‌ها می‌توان به موراد زیر اشاره کرد:
کوپلینگ جوشی
در این نوع کوپلینگ، دو شفت با استفاده از جوش به هم متصل می‌شوند. این نوع کوپلینگ برای اتصال شفت‌های کوتاه و متحرک مناسب است.
کوپلینگ پیچشی
در این نوع کوپلینگ، دو شفت با استفاده از یک آهنربای انعطاف‌پذیر به هم متصل می‌شوند. این کوپلینگ برای جبران اختلاف زاویه بین دو شفت و جذب لرزش مناسب است.
کوپلینگ لوله‌ای
این نوع کوپلینگ برای اتصال لوله‌ها و شفت‌ها با قطر کوچک استفاده می‌شود. در این نوع کوپلینگ، لوله‌ها و شفت‌ها با استفاده از یک آهنربای انعطاف‌پذیر به هم متصل می‌شوند.
کوپلینگ توربو
این نوع کوپلینگ برای اتصال شفت‌های بزرگ و سنگین استفاده می‌شود. در این نوع کوپلینگ، دو شفت با استفاده از یک توربین به هم متصل می‌شوند.
کوپلینگ مگنتی
این نوع کوپلینگ برای اتصال شفت‌هایی که در محیط‌های خطرناک مانند: محیط‌های شیمیایی یا بار الکتریکی کار می‌کنند، مناسب است. در این نوع کوپلینگ، دو شفت با استفاده از نیروی مغناطیسی به هم متصل می‌شوند.
کوپلینگ هیدرولیکی
این نوع کوپلینگ برای اتصال شفت‌هایی که قابلیت چرخش و تحمل فشار را دارند، مناسب است.
کوپلینگ مکانیکی
کوپلینگ‌های مکانیکی از یک مجموعه اجزا تشکیل شده‌اند که از طریق آن‌ها انتقال گشتاور بین دو شفت یا بیشتر صورت می‌گیرد. این کوپلینگ‌ها شامل انواع مختلفی از جمله جفتک‌های جوشی، کوپلینگ‌های بولتون، کوپلینگ‌های جعبه‌ای، کوپلینگ‌های فلکه‌ای و کوپلینگ‌های زاویه‌ای هستند.
کوپلینگ الکتریکی
کوپلینگ‌های الکتریکی برای انتقال انرژی برقی بین دو مدار استفاده می‌شوند. این کوپلینگ‌ها شامل انواع مختلفی از جمله کوپلینگ‌های خطی، کوپلینگ‌های موج سطحی، کوپلینگ‌های اپتیکی و کوپلینگ‌های مغناطیسی هستند.
از دیگر کوپلینگ‌های صنعتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کوپلینگ‌های پنوماتیکی
- کوپلینگ‌های فرکانس بالا
- کوپلینگ‌های فشار قوی
- کوپلینگ‌های لاستیکی
هر کدام از این کوپلینگ‌ها دارای ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خود هستند که به منظور مصارف مختلف از آن‌ها بهره‌گیری به عمل می‌آید.